Mireya Moscoso
| Mireya Moscoso | |
|---|---|
| |
| 34. Panama devlet başkanı | |
| Görev süresi 1 Eylül 1999 - 1 Eylül 2004 | |
| Başkan Yardımcısı | Arturo Vallarino (1999-2004) Dominador Bazán (1999-2004) |
| Yerine geldiği | Ernesto Pérez Balladares |
| Yerine gelen | Martín Torrijos |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1 Temmuz 1946 Pedasi, Panama |
| Partisi | Panameñista Partisi |
| Evlilik(ler) | Arnulfo Arias (1969-1988) Ricardo Gruber (1990-1997) |
| Çocuk(lar) | Ricardo Moscoso |
| Bitirdiği okul | Miami Dade College |
Mireya Elisa Moscoso Rodríguez de Arias (1 Temmuz 1946) 1999-2004 yılları arasında Panama devlet başkanı olarak görev yapan Panamalı siyasetçi. Ülkenin ilk kadın başkanıdır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Moscoso, Pedasí'de bir öğretmenin[1] altı çocuğun en küçüğü olarak fakir bir ailede dünyaya geldi.[2][3] Eğitimini bitirdikten sonra sekreter olarak çalıştı. Arnulfo Arias'ın 1968 cumhurbaşkanlığı seçimlerine katıldı.[2] Ancak seçimleri kazandıktan on gün sonra Panama Halk Kuvvetleri tarafından iktidar devrildi.[4]
Arias, ABD'de yer alan Florida, Miami'ye sürgüne gitti ve Moscoso, sonraki yıl Arias ile evlendi. Bu evlilik sırasında Moscoso 23 yaşında, Arias ise 67 yaşındaydı.[5] Bu dönemde Moscoso, Miami-Dade Community College'da iç tasarım eğitimi gördü.[6] Arias'ın 1988 yılında ölümünden sonra Arias'in işlettiği kahvecilik işini devraldı.[7] 29 Eylül 1991'de, ABD'nin Manuel Noriega'yı devirmesi ve Panama'yı işgalinden neredeyse iki yıl sonra, eski kocasının partisi olan Arnulfista Partisi'nin genel başkanı oldu.[3] 1999 genel seçimlerinde aday oldu ve kazandı.[8][9][10][11][5]
Devlet başkanlığı dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Moscoso, 1 Eylül 1999'da göreve başladı. Cumhurbaşkanlığı görevine başladığında boşanmış olduğu için ablası Ruby Moscoso de Young, First Lady olarak görev yaptı.[12] Yasama Meclisi ile karşı karşıya kalan Moscoso, yeni anayasalar hazırlamak zorunda kaldı. Ayrıca kendisinden önceki devlet başkanı Ernesto Pérez Balladares'in döneminin son günlerinde kamu yönetimini harcadı ve özellikle yeni yönetimi hedef alan sıkı yeni kısıtlamalar düzenlemişti.[13]
31 Aralık 1999'da Moscoso, Torrijos-Carter Antlaşmaları sırasında ABD'den Panama Kanalı'nın, Panama'ya devredilmesini istedi.[14] Moscoso hükûmeti, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun bombaları, biyolojik ve kimyasal silahları uzun zamandır test ettiği Kanal Bölgesinde çevre sorunlarını temizleme zorluğu ile karşı karşıya kaldı. Kanal bölgesindeki sorunlar arasında kurşun kontaminasyonu, patlamamış mühimmatlar ve zayıflatılmış uranyum vardı.[15] Aynı zamanda, Panama'nın ekonomisi Amerika'dan gelen gelir kaybı nedeniyle düşüşe geçmeye başladı.[16]
Moscoso, kara para aklamaya karşı yeni yasalar düzenledi ve vergi şeffaflığını destekleyerek Panama'nın uluslararası suçtaki rolüne son vermek için çalıştı.[17][18][18][18][17][19]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ David Gonzalez (2 Eylül 1999). "In Panama's New Dawn, Woman Takes Over". The New York Times. 15 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
- ^ a b "Mireya Moscoso". Encyclopædia Britannica. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
- ^ a b "Mireya Moscoso de Arias". Centro de Estudios y Documentacion Internacionales de Barcelona. 10 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ Harding 2006, s. 66.
- ^ a b Harding 2006, s. 129.
- ^ "Awaiting the lady". The Economist. – via HighBeam Research (abonelik gereklidir). 28 Ağustos 1999. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
- ^ Mireya Navarro (3 Mayıs 1999). "The Widow of Ex-Leader Wins Race in Panama". The New York Times. 15 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
- ^ Howard W. French (21 Şubat 1994). "Panama Journal; Democracy at Work, Under Shadow of Dictators". The New York Times. 3 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2012.
- ^ Douglas Farah (9 Mayıs 1994). "Panamanians Vote in Peace, Picking Ex-Aide of Noriega; Millionaire Perez Balladares Bests Widow of Four-Time President". The Washington Post. 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2012.
- ^ "Panama". University of Missouri-Saint Louis. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2012.
- ^ Serge F. Kovaleski (3 Mayıs 1999). "Moscoso Is First Woman Elected to Panamanian Presidency". The Washington Post. – via HighBeam Research (abonelik gereklidir). 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
- ^ "Ninth Conference of Spouses of Heads of State and Government of the Americas". Summits of the Americas Secretariat. 19 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ Harding 2006, s. 130.
- ^ Mireya-Moscoso 4 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopædia Britannica 4 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 7 Temmuz 2007
- ^ Harding 2006, s. 131.
- ^ "Becalmed". The Economist. – via HighBeam Research (abonelik gereklidir). 22 Eylül 2001. 30 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
- ^ a b "Colombia and its neighbours". The Economist. – via HighBeam Research (abonelik gereklidir). 7 Ekim 2000. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.
- ^ a b c Harding 2006, s. 134.
- ^ "Truth Commission Delivers Its Final Report on Victims of the 1968-1988 Military Regime". NotiCen – via HighBeam Research (abonelik gereklidir). 2 Mayıs 2002. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Harding, Robert C. (2006). The History of Panama. Greenwood Press. ISBN 031333322X.
- Skard, Torild (2014) "Mireya Moscoso" in Women of Power – Half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Bristol: Policy Press 978-1-44731-578-0.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- CIDOB Biyografisi 6 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
